بقایای گورستان نیکشهر یادگاری از مردمان عصر باستان

یادگاری از عصر مفرغ و سندی محکم از یکجانشینی بشر در دوره پیش از تاریخ هستند.
گورستان باستانی نیکشهر که در نتیجه اجرای یک پروژه عمرانی از دل خاک بیرون آمد، یادگاری از عصر مفرغ و سندی محکم از یکجانشینی بشر در دوره پیش از تاریخ هستند.
گورستان 4700 ساله روستای کشیگ که در 12 کیلومتری شمال شهر نیکشهر سیستان و بلوچستان واقع شده، به دوران پیش از تاریخ یعنی عصر مفرغ تعلق دارند.

 

عصر مفرغ (برنز) دومین بخش از عصر فلزات است که پس از دوره مس قرار می گیرد؛ در این دوره، بشر به فلزات ترکیبی مس و قلع دست یافته است؛ کاوش های دیرین شناسی نشان داده که ساکنان ایران از پنج هزار سال قبل از میلاد مسیح این آلیاژ را می شناخته و برای ساخت مصنوعات فلزی از آن استفاده می کردند.

اکنون آثاری از آن دوران در گورهای پیش از تاریخ روستای کشیگ نیکشهر به دست آمده که برای دیرین شناسان قابل تامل است.

گورستان روستای کشیگ در سال 91 و بر اثر حفاری بیل مکانیکی که قرار بود کانال انتقال آب به این روستا را انجام دهد، کشف شد؛ این گورستان اکنون با وسعت 35 هکتار از جمله بزرگترین گورستان های عصر مفرغ سیستان و بلوچستان به شمار می رود.

با توجه به وجود آثار و اشیای تاریخی منحصربه فرد در این گورستان، با دعوت از کارشناسان و پژوهشگران میراث فرهنگی برای برنامه های کاوش در سطح وسیع می توان به کشف آثار تاریخی مطرح دیگر در این محوطه امیدوار بود.

رییس امور موزه ها و اموال منقول فرهنگی، تاریخی سیستان و بلوچستان در این باره می گوید: خرداد سال 91 برخورد بیل میکانیکی با معماری و بقایای تدفینی موجب کشف بقایایی باستانی در این منطقه شد که اکنون یکی از بزرگترین و در عین حال مهمترین گورستان های پیش از تاریخ و عصر مفرغ بلوچستان در شهرستان نیکشهر به شمار می رود.

محمد حیدری در تشریح نحوه کشف این گورستان بیان کرد: در جریان حفر کانالی به وسیله ماشین آلات حفاری پیمانکار طرف قرارداد آب و فاضلاب شهرستان نیکشهر در حومه 25 کیلومتری و در نزدیکی سد کشیگ شهر نیکشهر، این گورستان بر اثر برخورد دستگاه با معماری سنگی کشف شد.

به گفته وی، پیمانکار قرار بود کانالی به طول480 متر و عرض 1.5 متر در عمق سه متر حفر کند که دستگاه های حفاری با بقایای معماری سنگی این گورستان برخورد کردند.

حیدری ادامه داد: در پی این حادثه بلافاصله عملیات حفاری متوقف و کارشناسان باستان شناسی استان به منطقه اعزام شدند؛ با مطالعات صورت گرفته توسط آنان مشخص شد در این حفاری به 26 گور صدمات جدی در حدود 20 تا 100 درصد وارد و معماری قبور با تمام محتویات آنها در سطح زمین پراکنده شده است.

وی که سرپرستی گروه کارشناسان اعزامی استان به محوطه کشیگ نیکشهر را بر عهده داشت، افزود: از آنجا که گسترش حفاری در دستور کار نبود، تنها قبور صدمه دیده مورد بررسی و مطالعه کارشناسان قرار گرفت.

حیدری اظهار کرد: متاسفانه تخریب و صدمه به گورستان کشیگ در حدی بود که بیشتر محتویات قبور به طور کامل متلاشی و اشیای تدفینی سالم و قابل مطالعه مشاهده نمی شد.

وی گفت: تعداد قبور نسبتاً سالم و تخریب نشده در این محوطه بسیار اندک بود، اما همین تعداد کم در بردارنده مهمترین آثار از هزاره سوم پیش از میلاد در منطقه بلوچستان است.

 

امیری گفت: گورستان 4700 ساله روستای کشیگ پس از کشف و انجام پژوهش و کاوش، پارسال در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید

 

وی بیان کرد: در نیکشهر و دو شهرستان جدیدالتاسیس قصرقند و فنوج بیش از 400 اثر تاریخی و باستانی وجود دارد که 45 اثر آن در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده اند.

روستای کشیک با جمعیت بیش از 2 هزار و 500 نفر از توابع دهستان ماهبان بخش مرکزی نیکشهر در فاصله 12 کیلومتری شمال مرکز این شهرستان و در بالادست سد خیر آباد واقع شده است.

 

شهرستان نیکشهر در 510 کیلومتری جنوب زاهدان مرکز سیستان و بلوچستان قرار دارد.