به یاد اولین شهید وبلاگ نویس جهان, اسطوره مقاومت مسالمت آمیز “یعقوب مهرنهاد”

براستی گاندی ایران “یعقوب مهر نهاد” اولین شهید راه مبارزه مسالمت آمیز و اولین وبلاگ نویس شهید جهان هست. ایشان بدلیل آگاه بودن به درد و مشکل بزرگ مردم بلوچستان که همان جهل و ناآگاهیست, با فعالیتهای خود شرایطی را ایجاد کرده بود تا مسئولان محلی را بر اساس مقررات و قوانین جاری کشور وادار به پاسخگوئی نموده و شرایط آموزشی,علمی و فرهنگی را در استان بهبود بخشد.
پس از استقلال بلوچستان در تاریخ 11 آگوست 1947 و اشغال بخش شرقی آن چهار روز پس از آن توسط پاکستان و بخش غربی توسط دولت وقت ایران ,مبارزات مردم بلوچستان ایران تا حال با روشها و راههای فراوانی ادامه داشته و به مرور زمان خود را با شرایط فعلی و موجود وفق داده است، این مبارزه هیچوقت فروکش نکرده و فقط با افت و خیزهایی روبرو بوده که شرایط زمان آنرا بوجود آورده است.

مقاومتهای اولیه به رهبری دوست محمد خان برای مقابله با اشغال بخش غربی شکل گرفت و با بسیج نیروهای مردمی به مقابله با نیروهای اشغالگر پرداخت و سپس دادشاه آن مقاومتها را ادامه داد, بعد از آن جنبشهای رهائی بخش دیگری همزمان با سرنگونی شاه ایران در سال 1357 توسط رحیم زردکوهی و محمد خان لاشاری ادامه یافت.

در گذشته دسترسی به کتب و نوشته های تاریخ بلوچستان بسیار مشکل و حتی امکانپذیر نبود و شنیده شده که دولت آنها را از کسانی که داشتند گرفته و نابود کرده است, ولی اکنون به لطف فضای مجازی اینترنت میتوان به اطلاعات بسیار مفید در سایتهای مختلف دست یافت, استاد بزرگواری به نام #عبدالستارپردلی از بلوچ های عزیز افغانستان با نوشتن یکی از کاملترین و مستندترین شواهد, تاریخ بلوچستان را در صفحه فیسبوک خود به زبان زیبای پارسی دری به رشته تحریر در آورده است که جای دارد از طرف خود و سایر دوستان همفکر خود از ایشان تشکر نموده و برای ایشان همواره بهترینها را در راه خدمت به مردم بلوچ و بلوچستان آرزو نمایم.

پس از انقلاب ایران یعنی در سال 1358 اولین حزب و تشکیلات منظم تاریخ بلوچستان ایران توسط گروهی از تحصیلکردگان بلوچ به نام سازمان دموکراتیک بلوچستان همزمان با جنبشهای آزادیخواهانه در سایر نقاط ایران شکل گرفت.

این سازمان بمدت سه ماه توانست استان سیستان و بلوچستان را در اختیار گرفته و دفاتر و تشکیلات خود را مستقر سازد. با در دست گرفتن مدیریت بافت بلوچ اقدام به استخدام بومیان منطقه نمود. سپس با خارج ساختن تجهیزات نظامی از پایگاه هوائی کنارک مقابله کرد و کاروان را به کنارک برگرداند. اولین روزنامه بلوچی ایران را به نام مکران چاپ کرد و در اولین دوره مجلس شورای اسلامی آقای احمد حسن رئیسی را بعنوان کاندیدای مردم ایرانشهر معرفی نمود که بیشترین رای را نیز آورد ولی پس از گیر و دارهای فراوان نتیجه انتخابات به گونه ای دیگر رقم خورد و آقای احمد حسن رئیسی برای چند سال به جای مجلس به زندان رفت و مهندس رحمت حسین بر که رئیس سازمان بود نیز در مسیر رفتن به بافت بلوچ ترور شد ولی جان سالم بدربرد, سایر رهبران نیز به طریقی دستگیر و یا فرار کردند.*

اما مقاومت و مبارزات مردم بلوچ که تا قبل از آن بصورت نظامی و چریکی بود هیچوقت متوقف نشد و با استفاده از شرایط و مقتضیات موجود به گونه های دیگری با توانائی دگردیسی خود ادامه پیدا کرد. این مبارزات به شکلی تکامل یافته و امروزی و با نظرداشت به مقررات وآئین نامه های سازمان ملل و پروتکلهای امضائ شده توسط دولتهای عضو آن که جمهوری اسلامی نیز یکی از آنهاست ادامه پیدا کرد.

جمهوری اسلامی پس از روی کار آمدن, به نام انقلاب فرهنگی دانشگاهها را تعطیل و جلوی تحصیل و آموزشهای دانشگاهی را گرفت و همچنین پس از تغییرات ساختاری دانشگاهها و متون درسی برای چندین سال فیلتری سنگین برای ورود به دانشگاهها و مخصوصا برای اقلیتهای قومی و مذهبی از جمله بلوچها ایجاد نمود, این نوع تحریمها یا ممانعتها برای جلوگیری از رشد علمی و اگاهی “گزینش” نام داشت که اگر کسی شرایط علمی را داشت و صلاحیت گزینشی نداشت از تحصیل منع میشد.

هر شهر مسئول ویژه ای داشت که مسئولیت آن تشکیل پرونده برای هر یک از دانش آموزان در دبیرستان محل تحصیل بود. خوشتختانه این محدودیتها در شهریور سال 1366 لغو گردید. با همت معلمان فرهیخته بومی جوانان بلوچستان ایران که پس از لغو این گزینشهای غیرانسانی و تبعیض آمیز فزصت دوباره یافته, و گروه گروه در دانشگاهها قبول شدند و اولین گروه ده تا پانزده نفری فقط از دبیرستان فاروق اعظم ایرانشهر در مهر ماه سال 1367 به دانشگاه راه یافت.

فراموش شدنی نیست که رئیس وقت و دبیران دلسوز دبیرستان فاروق اعظم ایرانشهر در صف صبحگاهی مدرسه دانشجویان قبول شده را به بهترین وجه بدرقه نمودند. با این کار خود هم به قبول شدگان و هم به دانش آموزان سالهای پائین تر انگیزه ای دوچندان دادند تا ادامه دهندگان راه دانش و آگاهی باشند. این اتفاقات در همه شهرهای سیستان و بلوچستان اتفاق افتاد و در واقع این شروع روشهای جدید و امروزی مبارزات که همان “مبارزه مسالمت آمیز” نام دارد بود و هیچگونه منافاتی با قانون اساسی جمهوری اسلامی نداشت.

همه رهبران بزرگ بلوچستان که سالها در مبارزات چریکی و نظامی شرکت کرده بودند بلااستثنا درس خواندن و خصوصا برای دختران که مادران آینده جامعه هستند را تاکید کرده اند و گفته اند که بزرگترین دشمن بلوچستان قبل از دولتهای حاکم “جهل و نا آگاهی” است و این نقطه عطفی است برای مبارزه مسالمت آمیز.

براستی گاندی ایران “یعقوب مهر نهاد” اولین شهید راه مبارزه مسالمت آمیز و اولین وبلاگ نویس شهید جهان هست. ایشان بدلیل آگاه بودن به درد و مشکل بزرگ مردم بلوچستان که همان جهل و ناآگاهیست, با فعالیتهای خود شرایطی را ایجاد کرده بود تا مسئولان محلی را بر اساس مقررات و قوانین جاری کشور وادار به پاسخگوئی نموده و شرایط آموزشی,علمی و فرهنگی را در استان بهبود بخشد.

این شهید با سازمانی که مجوز رسمی از دولت داشت توانسته بود به بهترین نحو با همه اقشار بلوچ ارتباط های سازنده ایجاد نموده و انگیزه های خدمتگذاری را تشویق نماید تا بتواند قسمتی از درد , رنج و فقر حاکم بر مردم بلوچستان را کاهش دهد.

فشارهای دولتی همیشه بوده و همانند مبارزات جوانان بلوچ با مقتضیات زمان تغییر کرذه اند. دولتهای گذشته و کنونی برای ساکت و خاموش کردن مبارزات مردم بلوچ هیچوقت کوتاهی نکرده اند و راههای بسیاری از جمله ایجاد نفاق و مسلح کردن و از بین بردن بزرگان و ریش سفیدان خیرخواه و توانمند را مدتهاست که دارند به پیش میبرند و در مقابل جوانان و اندیشمندان بلوچستان نیز خود را برای شرایط جدید آماده کرده اند.

در گذشته اطلاع رسانی گسترده به اقشار مختلف کار آسانی نبود، ولی امروزه به لطف امکانات ارتباطی دیگر هیچ توطئه ای پنهان کردنی نیست و جوانان آگاه توطئه اخیر ایجاد نفاق بین دو طایفه گمشادزهی و شهنوازی را به خوبی و خردمندانه درک کرده و به اطلاع همه مردم بلوچستان رساندند, گرچه کمی دیر شده بود ولی تجربه ای بود فراموش نشدنی. یعقوب مهر نهاد نیز متولد زاهدان و واقف به این توطئه ها و برکسی پوشیده نیست که چرا و چگونه شهید شد.

پس از سالها دولت توانسته است سایه تحریمها را از روی خود بردارد و با معاملاتی که شاید با دولتهای پنج بعلاوه یک انجام داده است تا مدتی از فشارهای خارجی در مورد عدم رعایت حقوق بشر در امان باشد. تجربه ثابت کرده است جمهوری اسلامی در اینچنین فرصتهایی بیشترین فشارها را علیه اقلیتها و مخالفان خود آورده است.

مبارزات مسالمت آمیز بر اساس قانون اساسی برای آزادی زبان و مذهب ادامه دارد و هیچ چیز نمی تواند راه آن را سد کند. اکنون پیر و جوانان راه آنرا بخوبی کشف کرده و علیرغم اینترنت بسیار بی کیفیت در گروههای مجازی با هم ارتباط تنگاتنگ دارند. روز بروز زبان و فرهنگ بلوچ به اطلاع تعداد بیشتری از مردم میرسد و علیرغم نبودن یک استاندارد واحد رسم الخط برای زبان بلوچی، هر کسی سعی میکند نوشتن آن را به نحوه خود یاد بگیرد.

امروزه با تقویت توانمندیها در فضای مجازی بهتر از هر زمان دیگری میشود به این مبارزه مسالمت آمیز ادامه داد و این کم هزینه ترین و کوتاه ترین مسیر است.

بقلم دکتر رئیسی

لینک صفحه جناب استاد عبدالستار پردلی: