سرکوب زبان بلوچی/ اکبر شهنویی

در ایران، زبان بلوچی با سرکوب و محدودیت‌های قابل توجهی مواجه است که به حاشیه‌نشینی فرهنگی و زبانی مردم بلوچ منجر می‌شود. دولت ایران سیاست‌هایی را اجرا کرده است که استفاده از زبان بلوچی را در محیط‌های عمومی و آموزشی محدود می‌کند، که این موضوع پیامدهای عمیقی برای حفظ و توسعه این زبان دارد.

محدودیت‌های آموزشی: زبان بلوچی به عنوان زبان آموزش در مدارس مجاز نیست. این عدم حضور در سیستم آموزشی رسمی به این معناست که نسل‌های جوان اغلب از فرصت یادگیری و استفاده از زبان مادری خود در یک محیط آکادمیک محروم می‌شوند، که منجر به کاهش تدریجی تسلط زبانی و دانش فرهنگی می‌شود.

ممنوعیت استفاده عمومی: استفاده از زبان بلوچی در حوزه‌های عمومی، از جمله رسانه‌ها و ارتباطات رسمی، محدود شده است. این امر مانع از دیده شدن و عادی‌سازی زبان در زندگی روزمره می‌شود و جامعه بلوچ را بیشتر از میراث زبانی خود بیگانه می‌کند.

نسل‌کشی فرهنگی: حذف سیستماتیک زبان بلوچی از نهادهای عمومی و آموزشی توسط بسیاری به عنوان نوعی نسل‌کشی فرهنگی دیده می‌شود که هدف آن از بین بردن هویت بلوچ و جذب این جامعه به فرهنگ غالب فارسی است.

تأثیر بر جامعه بلوچ

این اقدامات سرکوبگرانه تأثیرات فرهنگی و روانی قابل توجهی بر مردم بلوچ دارد. عدم توانایی در استفاده و ترویج آزادانه زبان خود باعث ایجاد احساس بی‌قدرتی و فرسایش فرهنگی می‌شود. از دست دادن زبان به طور نزدیک با از دست دادن سنت‌های فرهنگی، دانش سنتی و انسجام اجتماعی مرتبط است.

گام‌هایی برای احیا و حفظ زبان بلوچی

برای مقابله با این اقدامات سرکوبگرانه و احیای زبان بلوچی، جامعه بلوچ می‌تواند چندین استراتژی را دنبال کند:

آموزش مبتنی بر جامعه: ایجاد مدارس و برنامه‌های آموزشی محلی که به تدریس زبان و ادبیات بلوچی می‌پردازند، می‌تواند به حفظ مهارت‌های زبانی و دانش فرهنگی در میان نسل جوان کمک کند.

رسانه‌ها و فناوری: استفاده از رسانه‌های دیجیتال و فناوری برای ایجاد و توزیع محتوای بلوچی، مانند دوره‌های آنلاین، اپلیکیشن‌ها، پادکست‌ها و کانال‌های رسانه‌های اجتماعی، می‌تواند به افزایش دیده‌شدن و دسترسی به این زبان کمک کند.

سازمان‌های فرهنگی: حمایت و تقویت سازمان‌های فرهنگی که به ترویج زبان و فرهنگ بلوچی اختصاص دارند، می‌تواند رویکردی ساختارمند برای تلاش‌های حفاظت و ترویج فراهم کند.

بیان ادبی و هنری: تشویق به بیان ادبی و هنری به زبان بلوچی می‌تواند حس غرور و هویت را تقویت کند. انتشار کتاب، تولید فیلم و برگزاری رویدادهای فرهنگی به زبان بلوچی می‌تواند به زنده نگه داشتن این زبان کمک کند.

حمایت و مدافعه بین‌المللی: جلب حمایت از سازمان‌های بین‌المللی حقوق بشر و زبان‌شناسی می‌تواند به جلب توجه جهانی به وضعیت زبان بلوچی و اعمال فشار بر دولت ایران برای احترام به حقوق زبانی و فرهنگی کمک کند.

مدافعه سیاسی: درگیر شدن در مدافعه برای فشار به تغییر سیاست‌هایی که تنوع زبانی در ایران را به رسمیت می‌شناسند و محافظت می‌کنند. این شامل لابی‌گری برای گنجاندن زبان بلوچی در برنامه درسی ملی و حق استفاده از این زبان در حوزه‌های عمومی است.

سرکوب زبان بلوچی در ایران تهدیدی جدی برای هویت فرهنگی و زبانی مردم بلوچ به شمار می‌رود. از طریق تلاش‌های هماهنگ جامعه، استفاده از فناوری‌های مدرن، ترویج فرهنگی و مدافعه بین‌المللی، جامعه بلوچ می‌تواند به احیای زبان خود و حفظ میراثشان برای نسل‌های آینده بپردازد. مبارزه برای زنده نگه داشتن زبان بلوچی فقط درباره زبان نیست؛ بلکه درباره حفظ هویت فرهنگی و تاریخی یک ملت است.

https://akbarbalochvoice.com/education-view/balochi-language-suppression/index.html