مرگ آرام ملوانان بلوچ اسیر در سومالی و سکوت دولتمردان ایران/ مسعود رئیسی

بیش تر از بیست و شش ماه از گروگان بودن بیست و یک صیاد بلوچ اهل استان سیستان و بلوچستان که از سواحل دریای بلوچستان (مکران) برای صید ماهی، راهی دریا شده و از سوی دزدان دریایی ربوده شده بودند، در میان سکوت دولت و رسانه های داخل ایران می‌ گذرد. این صیادان که برای سفری دو ماهه با لنج صیادی “ابراهیم فروزانمهر” راهی آب های آزاد شده بودند، در ششم فروردین ماه سال ۱۳۹۴ در راه بازگشت به شهرشان، کنارک، مورد حمله یک گروه از دزدان دریایی سومالیایی قرار گرفتند. دزدان دریایی تمامی ۲۱ خدمه را به همراه لنج ربوده و به کشور سومالی منتقل کردند.

اکنون اما با گذشت بیش از ۷۸۰ روز از ربوده شدن خدمه لنج، ۸ نفر از آن ها در وضعیت نامناسب بهداشتی و خوراکی فوت کرده اند، ۴ نفر به کمک دولت سومالی موفق به فرار شدند و یک نفر دیگر به تنهایی از دست دزدان دریایی گریخته و پس از چندین روز پیاده روی با رساندن خود به موگادیشو -پایتخت سومالی-، توسط دولت این کشور به ایران انتقال داده شد.

دزدان دریایی هشت نفر باقیمانده را به دو گروه تقسیم کرده اند و در ازای آزادی ۴ نفر از گروگان ها -شامل ملوان و نزدیکان وی-، از خانواده آن ها درخواست ۳۰۰ هزار دلار پول کرده‌ اند و برای ۴ نفر دیگر در ازای آزادی هرکدام ۳۰ هزار دلار طلب کرده‌ اند.

این در حالیست که طبق گزارشات محلی آقای فروزانمهر یک بار مبلغ سیصد و پنجاه میلیون تومان که مورد توافق با دزدان دریایی بوده را برای واسطه ای در امارات فرستاده ولی متاسفانه بعد از آن هیچ خبری از فرد واسطه نشده است.

خانواده های این افراد نیز به هر ارگان و نهادی چه در شهرستان چابهار و چه در زاهدان مراجعه کرده‌اند؛ اما هیچ کس پاسخگو نبوده است.

در همین راستا جمعی از فعالان اجتماعی و حقوق بشری بلوچ در پاییز سال ۹۵ پس از سکوت دولت و در پی مرگ چند گروگان بر اثر گرسنگی و تشنگی برای نجات جان آن ها پویشی تحت عنوان “تا آزادی صیادان ایرانی” راه اندازی کردند.

این کمپین به منظور جلب توجه مقامات دولتی، رسانه های داخلی و خارجی و سازمان های بین المللی جهت آزادسازی هرچه سریع تر شکل گرفت و تا حد زیادی هم موفق به رسانه ای کردن موضوع شد.

در این بین هشتگ های #آزادی_صیادان_بلوچ و #FreeIranianSailors از سوی شماری از کاربران ایرانی در شبکه‌ های اجتماعی نظیر توییتر و فیسبوک در رابطه با وضعیت هشت ماهی ‌گیر دیگر بلوچ به راه انداخته شد که سهم به سزایی در رسانه ای شدن این موضوع داشت.

در نهایت روز دوشنبه ۱۷ آبان ۱۳۹۵ (۷ نوامبر۲۰۱۶) و سه روز پس از آغاز به کار کمپین آنلاین تا آزادی صیادان ایرانی، بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در نشستی خبری گفت: “ما با سومالی رابطه نداریم و قطع رابطه هستیم”. وی هم چنین اطلاع رسانی این موضوع را خیلی به نفع این افراد ندانست.

این امر باعث شد تا این موضوع از تیتر اول روزنامه ها کنار گذاشته شود و حتی نزدیکان این صیادان از فشار به خانواده ایشان جهت مصاحبه نکردن با رسانه ها خبر دادند.

این اظهار نظر سخنگوی وزارت امور خارجه باعث شد تا کمپین نیز به فعالیت ها و خبر رسانی هایش پایان بدهد. با وجود این فشارها اما بسیاری از فعالان اجتماعی بلوچ که به شرایط منطقه آگاه بودند و حتی بسیاری از آن ها از نزدیک در جریان وضعیت خانواده های این ملوانان بوده و متوجه شده بودند که متاسفانه بعضی از آن ها از شدت فقر به تکدی گری روی آورده اند،

به رسانه ای کردن این مسئله ادامه می دادند تا به دولت ایران جهت آزادسازی ملوانان فشار بیاورند و عدم داشتن رابطه با یک دولت را توجیه پذیر و قابل قبول نمی دانستند.

در این میان مولوی عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت زاهدان، در روز اول آذر ماه سال ۱۳۹۵ در نامه ‌هایی جداگانه به “حسن شیخ محمود”، رئیس جمهوری سومالی و محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، خواستار “پیگیری و تلاش برای آزادی اسیران ایرانی دربند دزدان سومالیایی” شد.

او در این نامه‌ ها که تاکنون بی جواب مانده، با اظهار تاسف از کشته شدن ۸ تن از گروه ۲۱ نفره صیادان و با اشاره به وضعیت “بسیار رقت ‌بار” و “قابل ترحم” خواستار “پیگیری جدی” و تلاش برای آزادی افراد باقی‌ مانده شد.

اما در تاریخ هفتم بهمن ماه سال گذشته، انتشار چند ویدئو از این صیادان به صورت مجزا، باعث شد تا بار دیگر نامشان بر سر زبان ها بیافتد.

در این ویدئوها که در تاریخ ۶ دی ماه ۱۳۹۵ (۲۶ دسامبر ۲۰۱۶) ضبط شده اند، چهار تن از این گروگان ها با نام های “جلال جمال الدین دهواری”، “ابراهیم بلوچ نیا”، “عبدالله نوهانی”، و “محمد شریف پناهنده”،

پس از معرفی خود از دولت ایران و نیز افراد خیر ایرانی و هم چنین سازمان های بین المللی و حقوق بشری خواستار کمک به آن ها برای آزادی از دست دزدان دریایی شده بودند.

این ویدئو ها نشان می داد که آن ها از لحاظ جسمی بسیار ضعیف و لاغر شده اند. طولانی شدن مدت گروگان‌گیری و عدم اقدامات دولت باعث نگرانی و ناراحتی خانواده صیادان شده است.

این در حالیست که این خانواده ها مردمانی فقیر هستند و توان تهیه حتی یک میلیون تومان را هم ندارند تا به گروگان ها برسانند. آن ها می گویند به مسئولین امنیتی و دولتی مراجعه کرده‌ اند اما هر ارگانی متاسفانه به آن ها گفته است که آزادی عزیزان شما ربطی به ما ندارد و ما نمی‌توانیم برای آزادی آن ها کاری کنیم.

خانواده صیادان هم چنین انتقاد می‌کنند که چرا اخبار مربوط به سرنوشت تلخ عزیزانشان در رسانه‌های سراسری کم تر پوشش داده شده است.

بسیاری از فعالان اجتماعی-سیاسی و حقوق بشری بلوچ بر این نظر متفق اند که در کنار سایر تبعیضات اعمال شده بر مردم آن منطقه، از جمله “تحمیل فقر” در استان سیستان و بلوچستان و سایر مناطق بلوچ نشین در همجواری آن و نیز “ایجاد فضای امنیتی” در این استان، بی اهمیتی به جان صیادان بلوچ نیز از طرف حاکمیت ایران عمدی است.

با این حال اکنون با توجه به کسب آرای بیش از هفتاد و سه درصدی دولت دوازدهم از این استان، توقع دارند که دولت حسن روحانی نیز بدون در نظر گرفتن تفاوت های ملی و مذهبی، به خواست مردم این منطقه و خانواده های این گروگان ها اهمیت داده و با توجه به نداشتن رابطه دیپلماتیک با کشور سومالی از طریق سازمان ملل و دیگر سازمان های بشر دوستانه، تلاش جدی خود را برای آزاد کردن این ملوانان آغاز کرده و ضمن این که جبران بخشی از اعتماد این مردم را کرده باشد، انتظار بچه های این ملوانان برای دیدن دوباره پدران خود را به پایان برساند.