موج دموکراسی از حاشیه به مرکز! هادی صوفی زاده

در عصر رسانهای، پروسه انتخابات ترکیه بر ایرانیان هم که تاکنون از یک انتخابات واقعی محروم بودهاند، تاثیر خواهد گذاشت. آقای روحانی در جریان تبلیغات انتخاباتی ادعا میکرد که شایسته کشور ما نیست که از ترکیه عقب بیفتیم، مردم ایران اکنون حق دارند از آقای روحانی بپرسند آیا احزاب غیراسلامی حق شرکت در انتخاباتی مثل انتخابات ترکیه را خواهند داشت؟ ..

موج دموکراسی از حاشیه به مرکز!

هادی صوفی زاده

انتخابات پارلمانی ترکیه به پایان رسید و نتایج آن توجه بسیاری از مردم دنیا را بخود جلب نمود. انتخاباتی که یکی از مهمترین و هیجانی ترین انتخابات آن کشور بحساب می آمد. حزب دموکراتیک خلقها که بنا به پیشنهاد و طرح آقای عبدالله اوجالان از زندان تاسیس گردید با کسب ١٣،١١ درصد آرا حزب چهارم، بلحاظ تعداد نمایندگان حزب سوم و بلحاظ کسب استانها حزب دوم میباشد. و درضمن نمایندگان آن از استانهای همجوار ایران، عراق، ارمنستان و تا اندازهای سوریه میباشند.
حزب حاکم عدالت و توسعه که با پروژههای کلان سیاسی ـ اقتصادی خود در رویای رسیدن به سال ٢٠٢٣ صدمین سالگرد تاسیس جمهوری ترکیه بود با مانع مواجه شد. گرچه این حزب هنوز هم حزب اول برنده انتخابات است اما برای رسیدن به جشن صد سالگی تاسیس ترکیه نوین یک انتخابات دیگر را سر راه دارد که با تغییرات انجام گرفته ممکن است موقعیت آن در آینده بیشتر هم متزلزل گردد و در تکمیل پروژههای کلان سیاسی، اقتصادی خود ناکام بماند. در واقع حزب عدالت و توسعه برای پروژههای خود به تحکیم و تثبیت جایگاه سیاسی خود نیاز داشت که این انتخابات آنرا با چالشی جدی روبرو نمود. کشور ترکیه که بواسطه اسلام سیاسی حزب حاکم، در سطح منطقهای، به الگوی بهار عربی تعبیر میشد، تضعیف خواهد شد و از جهت دیگر قادر نخواهد بود پروژههای متعدد اقتصادی نظیر تاسیس فرودگاه بزرگ استانبول را که قرار است در سال ٢٠٢٣ به پایان برسد بنام خود نماید.
حزب عدالت و توسعه و شخص آقای اردوغان در ١٣ سال گذشته بخوبی از کارت اسلام استفاده نمود. ایشان با سخنانش در کنفرانس داوس و همچنین ارسال کشتی به غزه به محبوبیت خود در داخل کشور افزود. اینبار هم با در دست گرفتن کتاب قران در جریان سفرش به کردستان و کافر خواندن رقیبش آقای صلاح الدین دمیرتاش در صدد استفاده ابزاری از دین برآمد اما اینبار ـ برای اولین بار در تاریخ ترکیه ـ کردها فریب دین را نخوردند و به آقای اردوغان نه گفتند. این حرکت مهم را می توان بمنزله سرآغاز پایان عصر طلایی اسلام سیاسی در ترکیه قلمداد نمود.
اینک دولت آتی ترکیه مستلزم ائتلاف حزب حاکم با یکی از احزاب راه یافته به پارلمان است. هرکدام از احزاب خواستهها و پیش شرطهایی برای دولت ائتلافی خواهند داشت. حزب دموکراتیک خلق بطور مشخص با سیاست منطقهای حزب حاکم بویژه در مورد سوریه مشکل جدی دارد. حزب حرکت ملی با رویکرد شرقی حزب حاکم بویژه در ارتباط با کردها مشکل دارد و در صورت ائتلاف این دو ممکن است حزب عدالت و توسعه دچار شکاف و انشعاب گردد. حزب تازه به پارلمان راه یافته دموکراتیک خلقها نیز خواستههای مشخصی در خصوص حقوق ملی و زبانی کردها و دیگر اقلیتهای دینی و ملی دارد که در چارچوب تحمل حزب حاکم نمی گنجد. بنابراین هرکدام از آنها از جهاتی با حاکمیت فعلی زاویه دارند و همانطور که نتیجه این انتخابات برای کسی قابل پیش بینی نبود، تشکیل دولت آتی نیز فعلا قابل پیش بینی نیست.
انتخابات ترکیه و در ضمن اندک فضای باز موجود نشان داد که کردها آنگونه که در ٣٠ سال گذشته، دولت و رسانههای تبلیغی آن کشور هیولایی از آن ها و پ.ک.ک ساخته بودند نیستند. عملکرد چند ساله نمایندگان کرد و مباحث انتخاباتی این دوره قبل از انتخابات، تابوی کردهراسی را شکست. این مرحله یک فرصت تاریخی برای ترکیه است که به شکاف دهها ساله موجود پایان داده شود. امروزه در سایه فضای نیمه باز شاهد هستیم که تب استقلال خواهی کردها فرونشسته است و در صورت حقوق مساوی ملتها و پایان انکار ملتهای غیرترک، دلیلی برای در پیش گرفتن راههای دیگر نیست. بنابراین دولتمردان هستند که باید منافع ملی کشور را تشخیص دهند و تب جامعه را فرو نشانند.
در چند دهه اخیر در حالیکه اقلیتهای ملی مدرنتر از مرکز عمل نمودهاند، حاکمان ترکیه ـ و در ایران نیز ـ اقلیتهای ملی را عقب افتاده و قبیلهای نشان داده و با این بهانهها و موارد دیگری به سرکوب شدید پرداختهاند. باید بخاطر آورد که ٧٠ سال پیش و با ظهور دو جمهوری آذربایجان و کردستان با شعار دموکراسی برای ایران و خودمختاری برای دو ملت آذربایجان و کردستان، پروژه دموکراتیزه کردن ایران رقم خورد اما چون مرکز پذیرای آن نبود با انگ تجزیه طلبی به مبارزه با آن پرداختند و هنوز هم بسیاری از مرکزاندیشان میخواهند آنگونه القا کنند که تشکیل آن دو جمهوری برای تجزیه ایران بود. ترکیه نیز در چند دهه گذشته برخورد مشابهای با خواسته کردها داشت اما در چند سال گذشته ترکها مسیر عقلانی در پیش گرفته و کردها نیز دموکراسی سراسری را در اولویت کار خود قرار دادهاند. اما در ایران کماکان بی خردی و انسداد سیاسی پابرجاست.

رمز پیروزی کردها در این انتخابات چه بود؟

جامعه کردستان همچون زمین بکر و دست نخوردهایست که هرچه در آن بکارید بهره خواهد داد. در زمینههای دیگر هم همینگونه است. برای نمونه در عرصه فیلم و سینما وضع همینگونه است. هر سینماکاری در کردستان فیلم میسازد حتما جایزهای دریافت می کند. در گذشته هرکدام از احزاب ترکیه با ورود به کوردستان رای مردم را بدست می آوردند. دولتهای مسعود ایلماز، در مقاطعی حزب جمهوری خلق و اخیرا نیز حزب اسلامی عدالت و توسعه موفقیتشان ناشی از آرای ارزان کردها بود، اما این بار پایانی بر ارزانفروشی رای کردها بود. هرکدام از سه حزب ترکیه که با بودجه میلیاردی دولت فعالیت می کنند رای ثابت خود را دارند اما حزب دموکراتیک خلقها بدون حمایت مادی دولت می بایست از پروسه ١٠%ی سیستم انتخاباتی آن کشور عبور کند و به کسب آرا بپردازد، این کار آنهم در جامعه ترکیه که منافع شخصی در اولویت مردمان آن کشور است نیازمند برنامهریزی دقیق بود.
سخنی از شادروان ملا مصطفی بارزانی هست که میگوید اگر چنانچه تمام خوبان ملت ما را دشمن بکشد و بدها را هم خودمان بکشیم کسی باقی نخواهد ماند. در کشوریکه کرد علوی حاضر به تحمل کرد سنی نبود، کرد سنی حاضر به پذیرش کرد ایزیدی نبود، سوریانی و ارمنی هرکدام تاریخ تلخی با کردها داشتند، حزب دموکراتیک خلقها آنان را باهم آشتی داد. با عبرت از این سخن، حزب موجود نه اینکه با کلیه احزاب همسو و مخالف ـ بغیر از حزب اسلامی هوداپار ـ در کردستان ائتلاف نمود بلکه هزاران نفر از افرادی که به شیوه ی عشیرهای علیه پ.ک.ک مسلح بودند به حزب دموکراتیک خلقها پیوستند. در سطح سراسری ترکیه نیز با جریانات چپ و چهرههای شاخص ائتلاف کردند. اگرچه نتایج انتخابات نشان میدهد که بطور مطلق آرای بدست آمده تنها از طرف خود کردها بوده و ترکها به این حزب رای ندادهاند اما بازهم از بعد جهانی و داخلی اعتباری برای حزب یادشده میباشد.
کوتاه سخن اینکه در عصر رسانهای، پروسه انتخابات ترکیه بر ایرانیان هم که تاکنون از یک انتخابات واقعی محروم بودهاند، تاثیر خواهد گذاشت. آقای روحانی در جریان تبلیغات انتخاباتی ادعا میکرد که شایسته کشور ما نیست که از ترکیه عقب بیفتیم، مردم ایران اکنون حق دارند از آقای روحانی بپرسند آیا احزاب غیراسلامی حق شرکت در انتخاباتی مثل انتخابات ترکیه را خواهند داشت؟

http://www.akhbar-rooz.com/article.jsp?essayId=67480