جامعه بلوچستان در مرحله گذار / مسعود رئیسی فعال حقوق بشر بلوچ

دوم مارچ روز “بلوچی دود ءُ ربیدگ” بود. روزی که همه بلوچ ها در سراسر دنیا فرهنگ، آداب و رسوم اصیل خود را به رخ جهانیان می کشند و آن را بیش از پیش معرفی می کنند. تاریخچه این روز بر میگردد به دوم مارچ سال ۲۰۱۰ که حکومت فاشیستی پاکستان در همایشی کاملا فرهنگی که از طرف سازمان دانشجویان بلوچ آزاد  (BSO Azad)  در دانشگاه مهندسی خُضدار برگزار شده بود؛ به مردمی که در آن شرکت کرده بودند یورش برده و دو دانشجوی بلوچ به نام های “جُنید بلوچ” و “سکندر بلوچ” را کشت و بیش از سی نفر را نیز زخمی کرد.

همین نگاه امنیتی که حکومت پاکستان نسبت به این همایش داشت باعث شد بلوچ ها از آن پس، روز دوم مارچ را با آنکه در راه معرفی فرهنگ اصیل خود تعدادی کشته داده بودند، هر ساله جشن بگیرند و به حکومت های دیکتاتوری مانند جمهوری های اسلامی پاکستان و ایران ثابت کنند که با کشته شدن در راه فرهنگ غنی خود و سرزمینشان پا پیش نکشیده و برای حق طلبی و حقوقی برابر حاضر هستند حتی جان خود را فدا کنند.

ملت تحت ستم بلوچ با آنکه در چند دهه اخیر سرزمینش به چندین قسمت تقسیم شده ولی از آنجایی که فرهنگی غنی داشته، توانسته است آن را با کمترین تغییرات در طول سالیان دراز حفظ کند.

فرهنگ، آداب و رسوم زیبایی مانند زبان شیرین بلوچی، لباس، خوراکی های مخصوص و آلات موسیقی اصیلش، مراسم عروسی، رقص های مختلف، زیورآلات خاص، انواع شعر برای مراسم ها و موضوعات خاص، بازی ها، مشورت و صلح، کمک، بِجّار و هَشَر، اتحاد و وفاداری، امانت داری و رفتارهای زیبایی چون قدر بزرگتر دانستن، مهر و دوستی، احترام، مهمان نوازی، گفتگو و مذاکره، قول و قرار، وطن دوستی و مَیار جَلّی و بسیاری از آداب و رسوم دیگر که حتی مترداف آن کلمات را در برخی فرهنگ ها و زبان ها از جمله فارسی نمیشود یافت و جهت فهم بیشتر نیاز به توضیح برای غیر بلوچ ها دارند.

در سالهای اخیر همزمان با فراگیرتر شدن تکنولوژی و اینترنت، شاهد رشد روزافزون آگاهی و بیداری جامعه بلوچستان خصوصا در قسمت غربی بوده ایم. ملت بلوچ در بسیاری از اتفاقات و ناملایمات حاکمان نسبت به خود و سرزمینشان واکنش نشان داده و اعتراضات مسالمت آمیز و بدون خشونتی را جایگزین سکوت کرده اند.

سطح حس مطالبه گری و پیگیری حقوق برابر ملی بالا رفته و نسبت به مشکلات و معضلات موجود در بلوچستان و نیز تصمیمات حکومتی از جمله طرح هایی مانند “توسعه سواحل مکران” (بلوچستان)، “آمایش جمعیتی” برخی مناطق و تقسیم استان نه تنها مخالفت کرده و نگران آینده سرزمین مادری خود هستند بلکه خواستار برگرداندن قسمت های جدا شده ی آن که با بهانه توسعه بهتر به استان های کرمان و هرمزگان محلق شان کرده اند؛ می باشند. میزان سواد و رشد سیاسی مردم نسبت به گذشته بالا رفته و حتی افراد عامی هم گاها تحلیل های منطقی و خوبی از وضعیت موجود ارائه می کنند.

اکنون بعد از روز فرهنگ و با توجه به عدم توجه حاکمیت ایران و در مقابل، استقبال گسترده مردم از این روز، ملت بلوچ بخوبی به این موضوع پی برده تا زمانی که حاکمیت ملی بلوچستان را به دست نگیرند حاکمان ایران، این سرزمین را به چشم مستعمره ای نگاه می کنند که از کلیه منابع طبیعی و زیرزمینی فقط به نفع خود استفاده کرده و بلوچ ها را به چشم “غیرخودی” دیده وضعیت معیشت مردم هیچگونه تغییری نخواهد کرد.

همگی این مدعاها می تواند نقطه عطفی برای بلوچستان باشد، تا مردمی که طعم فقر و محرومیت تحمیلی را چشیده اند بیش از پیش پیگیر حقوق شهروندی برابر و حق تعیین سرنوشت باشند. اما در این میان حکومت مذهبی ایران نیز بیکار ننشسته و از طرق مختلف سعی در انحراف اذهان و رخنه انداختن بین نخبگان، تحصیل کردگان و فعالین سیاسی و فرهنگی بلوچ داشته که اتحاد و انسجام این نیروها می تواند به راحتی این تلاش حاکمان ایران را بی اثر کرده و مردم بلوچ به آنچه که شایسته اش هستند و می خواهند، برسند.

بقلم فعال حقوق بشر بلوچ

مسعود رئیسی

۰۳/۰۳/۲۰۱۹