فراموش‌شدگان/ در مدارس سیستان و بلوچستان چه می گذرد؟
سال‌هاست که دانش‌آموزان در برخی استان‌های کشور از جمله کرمان، خراسان جنوبی، کهگیلویه و بویر احمد و سیستان و بلوچستان در مدارس خشت و گلی و کپری تحصیل می‌کنند؛ در حالیکه این مدارس از ایمنی و شرایط لازم برای حضور دانش‌آموزان برخوردار نبوده و نمی‌توانند نیازهای روانی، جسمی و آموزشی آنها را برآورده سازند.
شادی مکی: چندی پیش مهرالله درخشانی رییس سازمان نوسازی مدارس از آمادگی بهره‌برذاری از ۱۰ هزار کلاس درس برای سال جدید تحصیلی در کشور و افتتاح ۱۰ هزار کلاس درس در تهران خبر داد. او گفته بود که تا پایان آبان ماه به غیر از استان سیستان و بلوچستان هیچ کلاس خشت و گلی نخواهیم داشت.
استان سیستان و بلوچستان دارای بیشترین مدارس خشت و گلی درسطح کشور است؛ چنانکه به گفته رئیس سازمان نوسازی مدارس، ۴۰۰ مدرسه خشت و گلی در کشور وجود دارند که نیمی از آن یعنی ۲۰۰ واحد مدرسه خشت و گلی در استان سیستان و بلوچستان قرار دارد. مدارسی که به دلیل غیراستاندارد بودن و ناایمنی نمی‌توانند محیطی مناسب برای آموزش دانش‌آموزان باشند.
به گزارش رویداد۲۴ موضوع مدارس و امکانات غیراستاندارد در سیستان وبلوچستان موضوع جدیدی نیست، چنانکه سال گذشته ۳ دانش‌آموز دختر در اثر غیراستاندارد بودن وسایل گرمایشی در این استان جان خود را از دست دادند و مدارس فرسوده و غیر استاندارد یا مدارس خشت و گلی نیز همچنان در این استان به کار خود ادامه می‌دهند.
شهپر گرگیج نماینده سیستان و بلوچستان در شورای عالی استان‌ها که سابقه نمایندگی راهبردی آموزش اداره آموزش و پرورش شهر نگور از توابع چابهار را در کارنامه خود دارد در باره وضعیت فضای آموزشی در استان سیستان و بلوچستان با یادآوری سفر حسینی سرپرست سابق وزارت آموزش و پرورش به استان در مرداد ماه به رویداد۲۴ می‌گوید: در این بازدید حسینی اعلام کرد که تا پایان آبان ماه مدارس خشت و گلی از استان سیستان و بلوچستان برچیده شده و مدارس جدید با همکاری مجمع خیرین مدرسه‌ساز و سازمان نوسازی مدارس کشور ساخته و راه‌اندازی می‌شوند.
وی ادامه می‌دهد: البته ما می‌دانستیم که چنین اقدامی طی ۲ ماه غیر ممکن است، زیرا از یک سو شناسایی این مدارس اقدامی زمان‌بر بوده و از سوی دیگر حتی اگر اعتبارات لازم نیز برای این اقدمن وجود داشته باشد نمی‌توان در عرض یکی دو ماه چنین پروژه بزرگی را در سطح استان اجرایی کرد.
نماینده مردم سیستان و بلوچستان در شورای عالی استان‌ها با تاکید بر اینکه در این استان ۴۲۰۰ کلاس درس نیاز به مقاوم سازی داشته و دانش‌آموزان این مدارس از ایمنی لازم برای حضور در این کلاس‌ها برخوردار نیستند، می‌افزاید: این استان نیازمند ساخت ۲۰ هزار کلاس درس است تا بتوان مدارس خشت و گلی، کپری، فاقد فضا و فرسوده را از سطح آن جمع‌آوری کرد. به بیان دیگر اگر این تعداد کلاس درس به استان اضافه شوند به میانگین فضای آموزشی کشوری که ۵.۵ متر مربع است نزدیک می‌شویم.
کمبود فضای آموزشی در سیستان وبلوچستان
وی با بیان اینکه سرانه فضای آموزشی در استان سیستان و بلوچستان ۳.۱۱ متر مربع است که شامل مدارس خشت و گلی، کپری، فرسوده و فاقد فضا است، توضیح می‌دهد: مدارس فاقد فضا به این معناست که این مدارس به صورت ۲ شیفت اداره می‌شوند؛ مثلا شیفت صبح دانش آموزان مقطع ابتدایی و شیفت عصر مقطع متوسطه تحصیل می‌کنند یا شیفت صبح دختر‌ها و شیفت عصر پسر‌ها در این مدارس تحصیل می‌کنند.
گرگیج خاطرنشان می‌کند: هرچه به مناطق جنوبی استان نزدیک می‌شویم شاخص فضای آموزشی کاهش می‌یابد، به نحوی که فضای آموزشی شهرستان چابهار به مراتب پایین‌تر از حوزه سیستان یا زابل است. از سوی دیگر در سال تحصیلی ۹۷ -۹۸، ۷۵۰۰ نفر به جمعیت دانش‌اموزی شهرستان چابهار اضافه شد که آماری چشمگیر است. به عبارت دیگر در حالیکه نرخ رشد دانش‌آموزی در کشور سالانه کمتر از ۲ درصد است، اما در این استان شاهد رشد سالانه ۳۰ درصدی جمعیت دانش آموزان استان هستیم. زیرا چابهار و زاهدان شهر‌هایی مهاجر پذیر، اما فاقد سرانه آموزشی کافی برای این تعداد دانش‌آموز هستند.
وی عنوان می‌کند: در شهر چابهار سرانه فضای فیزیکی آموزشی ۲ متر مربع برای هر دانش‌آموز و در شهرستان چابهار یا به عبارت دیگر منطقه دشتیاری که دارای ۳۷ هزار دانش‌آموز است، سرانه فضای فیزیکی آموزشی کمتر از ۱.۵ متر مربع است. این درحالی است میانگین کشوری فضای فیزیکی آموزشی برای هر دانش آموز نزدیک به ۶ متر مربع است.
گرگیج افزود: به عبارت دیگر استان سیستان و بلوچستان به لحاظ فضای فیزیکی آموزشی ۴.۵ متر مربع با استاندارد کشوری فاصله دارد.
وجود ۲۰۰ مدرسه خشت و گلی در کشور
نماینده شورای عالی استان‌ها اظهار می‌کند: هنوز کاری در حوزه برچیده شدن مدارس خشت و گلی صورت نگرفته است. امیدواریم تا سال ۱۴۰۰ موضوع برچیده شدن کلاس‌های خشت و گلی همچنان در دستور کار باشد.
او با اشاره به جلسه‌ای که ۲۰ روز پیش با حضور استاندار، رئیس مجمع خیرین مدرسه‌ساز و سازمان نوسازی مدارس برگزار شده، می‌گوید: در این جلسه مقرر شد که ۲۰۰ مدرسه خیرساز در سطح استان ساخته شود. کارگروه مربوطه در حال شناسایی مناطق نیازمند نوسازی مدارس است.
گرگیج با تاکید بر ضرورت وجود نگاه ویژه به لحاظ اعتبارات دولتی و همکاری مجمع خیرین برای ایجاد فضای آموزشی در استان، تصریح می‌کند: اگر بخواهیم موضوع مدارس استان سیستان و بلوچستان حل شود، تنها راه این است که این موضوع دارای ردیف اعتباری مستقل در بودجه سالانه کشور باشد. زیرا شرایط این استان به لحاظ محرومیت در کشور استثناست.
وی می‌گوید: اعتبارات اندک دولتی، مشکل آموزش استانی را که سالانه ۷ تا ۸ هزار نفر به جمعیت دانش‌آموزی آن اضافه می‌شود حل نمی‌کند؛ برنامه ششم توسعه در حوزه آموزش مقرر کرده بود که تمام سازمان‌ها و وزاتخانه‌ها باید مسئولیت اجتماعی قبول کنند. حال اگر ادارات و سازمان‌های غنی مانند اداره شیلات، اداره کل بنادر و اداره کل منطقه آزاد استان سیستان و بلوچستان به موضوع مدرسه‌سازی در استان ورود کنند، کاری بزرگ است و می‌تواند از بار مشکلات فضای آموزشی در این استان بکاهد. مطالعات نشان می‌دهد که برای حل مشکل فضای آموزشی این استان به ۲ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است.
به گزارش رویداد۲۴ سال‌هاست که از محرومیت‌های استان سیستان و بلوچستان می‌شنویم و می‌نویسیم، اما به نظر می‌رسد تغییر چشمگیری در شرایط این استان رخ نداده و کیفیت زندگی در سیستان و بلوچستان افزایش چندانی نداشته است. حال این سوال مطرح است که به چه علت در تمام این سال‌ها تنها درباره مشکلات استان سخن گفته شده اما هیچ فعالیتی در راستای بهبود شرایط از جمله شرایط آموزشی استان به عمل نیامده است؟ نمایندگان مردم این استان در مجلس چه می‌کنند؟
حسینعلی شهریاری نماینده زاهدان در مجلس شورای اسلامی در گفت وگو با رویداد۲۴ در پاسخ به این سوال گفت: خیرین مدرسه ساز و دولت در حال ساخت مدرسه ها هستند و تلاش بر این است که تا آخر امسال هیچ مدرسه خشت و گلی وجود نداشته باشد.
