مشکلات مرکز چای ترش کشور در سیستان و بلوچستان؛ دروی ثمره کشاورز دلگانی با داس دلالی/ نبود کارگاه بسته بندی دست دلالان را درازتر کرد
کشاورزان دلگانی در نبود زیرساخت‌هایی همچون نبود کارگاه بسته بندی و سرمایه گذار، بهره ای از رنج یک ساله خود نبردند و حاصل زحمات آنها نصیب دلال ها شد.
به گزارش خبرنگار اجتماعی عصر هامون، خستگي يك روز سخت را هيچ چيز جز به قول مادر بزرگ‌ها يك چاي قند پهلو البته از نوع ترش، رفع نمي‌كند. در خانه ما ايراني‌ها چاي جزو لاينفك زندگي است و روزانه شايد دو يا سه بار آن را دم كنيم، اما بايد مراقب قندهاي پهلوي چاي بود تا با مصرف زياد آنها دندان ها، فشار خون و قند خون خود را نامتعادل نكنيم. چاي انواع مختلفي دارد كه از آن جمله مي‌توان به چاي سياه، چاي سفيد، چاي قرمز و مانند آنها اشاره كرد اما آنچه كه چاي ترش را متمايز از ساير چاي‌ها كرده خواص فراوان آن است اگر چه ساير چاي‌ها نيز خصوصيات خود را دارند اما به قول معروف هرگلي بوي خود را دارد و بوييدن خواص گل چاي ترش نيز خالي از حكمت نيست.
همزمان با مهر ماه زمانی که پاییز روزهای آغازین خود را در حال سپری کردن است اگر سری به شهرستان دلگان مرکز چای ترش کشور بزنی فرش‌های قرمزرنگی را می‌بینی که تمام مزارع این شهرستان را پوشانده‌اند مزارعی که با وجود خشکسالی اخیر استوار تر از قبل ایستاده اند تا سهم کشاورز دلگانی در آخر پاییز تنها شرمندگی نباشد اما با این وجود تنها سهم کشاورزان دلگانی از این یاقوت سرخ تماشای محصولاتشان در حال بار زدن در وانت های دلالان است.
عرق شرم به‌جای عرق جبین
آبان ماه که می شود صد ها کشاورز دلگانی دست بر دست می گذارند و شاهد به یغما رفتن دسترنجشان می شوند. آنها که ماه ها عرق جبین ریختند تا سرخی یاقوتشان را ببینند، حالا عرق شرم می‌ریزند که رنجشان حاصلی نداشته تا بر روی سفره نیاز خانواده ببرند.
شاید اگر کارگاه های بسته بندی و خواص دارویی و درمانی این محصول در بازار های جهانی و حتی داخل کشور رسانه ای و شناخته می شد سهم کشاورزان دلگانی از این محصول استراتژیک بیشتر می شد و دسترنج یک سالشان یک شبه به یغما نمی رفت.
درواقع دلالان بدون هیچ زحمتی محصول را باقیمتی پایین از کشاورزان خریده و یک‌شبه سودی معادل سود یک‌ساله کشاورزان عایدشان می‌شود.
حتی این دلالان محصول را به‌صورت نقدی از کشاورزان نمی‌خرند بلکه بجای دسترنج یک‌ساله چند چک تحویلشان می‌دهند که شاید این ماه و ماه دیگر هم نقد نشود.
برداشت 150 تن چای از سطح اراضی چای ترش کشور
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان دلگان در گفت و گوی تلفنی با خبرنگار ما با بیان اینکه شهرستان دلگان از عمده مراکز تولید چای در کشور به شمار می آید، اظهار داشت: این چای یک گیاه مفید است که تنها در این شهرستان کاشته می شود.
یار محمد بامری با اشاره به سود آوری مطلوب این محصول گفت: سطح زیر کشت این چای 250 هکتار است که در هر هکتار 600 تا 700 کیلو چای ترش برداشت می شود به گونه ای که در سال زراعی 94 حدود 150 تن چای از سطح اراضی این شهرستان تولید شده است.
شهرستان دلگان تنها رویشگاه چای ترش در کشور
وی با بیان اینکه سیستان و بلوچستان تنها رویشگاه چای ترش در کشور است، افزود: شهرستان دلگان تنها منطقه ای در استان است که این گیاه در آن رشد می کند از همین رو استانهای همجوار ما همچون کرمان بذر این گیاه را از این شهرستان تهیه کرده و آنرا در منطقه خود کشت کرده اند که نسبت به تولیدات شهرستان دلگان بیشترین تولید و به نوعی تنها رویشگاه این چای در کشور است.
این مسئول با اشاره به اینکه در سال 85 بذر این گیاه را برای تولید به جیرفت برده اند، بیان کرد: از آنجایی که کشت این گیاه نیاز به آب شیرین و خاک عالی دارد و در دلگان زمین شور و آب شور زیاد است بیشترین سطح زیر کشت چای ترش مربوط به بخش جلگه چاه هاشم این شهرستان است.
نبود کارگاه بسته بندی چای ترش انگیزه تولید را کاهش داده است
وی با اشاره به نبود واحدهای بسته بندی و فرآوری برای نگهداری و بسته بندی این محصول زراعی ادامه داد: این مهم باعث شده تا کشاورزان محصول خود را با قیمت پایین به دلالان بفروشند از همین رو این چای از کشاورزان به قیمت هر کیلو 15 تا 20 هزار تومان خریداری می شود و چون در استان کارخانه ای برای بسته بندی این محصول وجود ندارد به وسیله دلالان به سایر نقاط کشور نیز فرستاده شده که با قیمتی بیش از هر کیلو 60 هزار تومان به خرید و فروش می رسد.
بامری در ادامه با اشاره به پیگیری های متوالی برای ساخت یک کارگاه بسته بندی گفت: در این زمینه چندین بار برای جذب سرمایه گذار تلاش کرده ایم که نتیجه مطلوبی نداشته زیرا باید بخش خصوصی در این عرصه وارد شود تا بتوان کارگاه یا کارخانه ای برای بسته بندی چای ترش در این شهرستان تاسیس کرد.
مسئولین تسهیلات ارزان در اختیار سرمایه گذاران قرار دهند
وی در این راستا برای تشویق و ترغیب سرمایه گذار این نهاد پیشنهاد ارائه و واگذاری زمین برای ایجاد کارگاه را هم داده ایم که متاسفانه تاکنون هیچ سرمایه گذاری پای کار نیامده است لذا در این زمینه می طلبد مسئولان مربوطه نیز برای جذب سرمایه گذار اقدام به واگذاری تسهیلات ارزان تری کنند تا انگیزه سرمایه گذاری در افراد ایجاد شود.
ایجاد زمینه اشتغالزایی برای بیش از 200 نفر
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان دلگان در خصوص میزان اشتغالزایی که تولید این چای در بر دارد نیز بیان کرد: برای کاشت و برداشت این محصول که چندان هزینه بر هم نیست تاکنون به طور مستقیم بیش از 200 نفر مشغول بکار شده اند و تنها مشکل کشاورزان نیز نبود کارخانه برای بسته بندی این محصول است.
چاي ترش دشمن فشار و چربي خون
معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشكي زاهدان در خصوص خواص دارویی این چای گفت: چاي ترش يا همان چاي مكي و قرمز گياهي است كه عمدتا در نقاط مختلف دنيا و همچنين ايران به ويژه سيستان و بلوچستان كشت مي‌شود.
عليرضا مباركي ادامه داد: اين گياه سرشار از آهن، مس، اسيد سيتريك، آنتوسيانين، فلاونوئيدها و ويتامين C است.
معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشكي زاهدان افزود: همچنين در طب سنتي از اين چاي به عنوان نشاط آور، آرام بخش و داشتن اثرات مطلوب بر كبد و صفرا ياد شده است.
علیرضا مبارکی ادامه داد: در مطالعات مختلف نشان داده اين گياه فشارخون افراد ديابتي را كاهش مي‌دهد اما از نظر علمي اثراتش بر كاهش قندخون هنوز ثابت نشده است.
وي با بيان اينكه مصرف چاي ترش هيچ محدوديتي ندارد توصيه كرد: افراد در طول روز50 گرم اين گياه را در يك ليوان آب جوش ريخته و بعد از چند دقيقه دم كشيدن ميل كنند و از دم كردن اين چاي به صورت چاي معمولي خوداري كنند زيرا در اين صورت احتمال از بين رفتن ويتامين اين گياه وجود دارد.
آنچه مسلم است بهبود وضعیت تولید چای ترش نقش مهمی در اقتصاد و درآمد روستاییان دلگانی ایفا می‌کند ازاین‌رو بررسی اقتصادی تولید و شناخت تنگناهای موجود می‌تواند برای رونق این محصول نقش مؤثر واقع شود و برای استان ارزش افزوده ایجاد کند.
