میراث طبیعی ،‌ زینت هویت ماست نویسنده یاسر کرد

یاسر کرد – در سواحل مکران، ماموران یگان حفاظت محیط زیست چابهار با کمک دریابانی نیروی انتظامی در بازرسی از لنچی که عازم یکی از کشورهای ثروتمند عربی بود ، با تیمی حرفه ای از قاچاقچیان حیوان روبرو شدند که در قفسهایشان : 120 قطعه شاهین و 250 قطعه هوبره را نگهداری می کردند . به گفته یکی از کارشناسان محیط زیست ، در میان نه نفر دستگیر شده این پرونده ، دو نفر دامپزشک وجود داشته که از این محموله گرانقیمت پرندگان که فقط جریمه آن حدود 3 میلیارد تومان است ؛ مراقبت می کردند

میراث طبیعی ،‌ زینت هویت ماست

اختصاصی ندای زاهدان – یاسر کرد- جمعه اخیر 23/8/93 در سواحل مکران، ماموران یگان حفاظت محیط زیست چابهار با کمک دریابانی نیروی انتظامی در بازرسی از لنچی که عازم یکی از کشورهای ثروتمند عربی بود ، با تیمی حرفه ای از قاچاقچیان حیوان روبرو شدند که در قفسهایشان : 120 قطعه شاهین و 250 قطعه هوبره را نگهداری می کردند . به گفته یکی از کارشناسان محیط زیست ، در میان نه نفر دستگیر شده این پرونده ، دو نفر دامپزشک وجود داشته که از این محموله گرانقیمت پرندگان که فقط جریمه آن حدود 3 میلیارد تومان است ؛ مراقبت می کردند .
خبر این کشف -که در نوع خود رکورد دار است- به سرعت منتشر شد و بازتاب گسترده بین المللی پیدا کرده است . طبق اطلاعات موجود 517 گونه پرنده در ایران وجود دارد ، که از این تعداد 324گونه پرنده در ایران زاد و ولد می کنند. 81گونه زمستان گذرانند، 5گونه خارج از فصل جفت گیری ، به سواحل جنوبی می آیند. 37گونه به صورت اتفاقی دیده می شوند، 13گونه وضع نامشخصی دارند، 4گونه از خارج وارد و شاید به طور عمد در طبیعت رها شده اند و 100 گونه کاملا بومی ایران هستند. بر اساس تحقیقات از میان 517 گونه پرنده موجود در کشور ، 330 گونه در سیستان و بلوچستان زندگی می کنند . و از این تعداد 68گونه مهاجر آبزی زمستان گذرانند . 20 گونه دیگر تباری آفریقایی و هندی دارند. دشت سمسور واقع شده در بخش بزمان شهرستان علاوه بر اینکه مامن یکی از نادرترین گربه سانان یعنی « گربه شنی » است ، انواع شاهین ، عقاب و قرقی را نیز مامن و ماوا است . با وجود خشک شدن تالابهای هامون و جازموریان ، بخش مهمی از استان و سواحل دریای عمان ، میزبان گونه های منحصر بفرد پرندگان مهاجر نظیر : هوبره که در بلوچی به آن چرز می گویند ؛ هست. قاچاق به معنای وارد کردن،خارج کردن کالا از کشور بدون مجوز و بدون پرداخت حقوق و عوارض گمرکی می باشد . قاجاق پرندگان جزدسته جرائم زیست محیطی علیه اجزای جاندار محیط زیست است.
برخی از مهمترین پرندگانی که از کشور بصورت غیر قانونی خارج می شوند : انواع شاهین بحری ، بالابال و طرلان ، هوبره ، سعره نوعی بلبل وحشی است که بومی ایران بوده و مثل قناری آواز می خواند و از شیراز و کرمان به زاهدان حمل و سپس به کشور پاکستان قاچاق می شود ، کبک پرورشی و کردستان، قناری وحشی و پرورشی. همچنین از پرندگانی که بصورت غیر قانونی وارد کشور می شوند می توان به : انواع طوطی سانان از قبیل طوطی سبز ، انواع طوطی کاسکو ، طوطی کوتوله ، طوطی نوک بزرگ ، انواع طوطی باراتا و طوطی آرا ، مرغ مینا ، انواع فنج های زینتی و پرورشی ، عروس هلندی ، طاووس در ن‍ژادهای ورنگ های مختلف ، مرغ شاخدار ، کبک ، جیرفتی و قرقاول. عمده ترین دلیل قاچاق پرندگان بدلیل تقاضایی است که برای برخی از گونه های منحصر بفرد وجود دارد. به عنوان مثال برخی از شیوخ ثروتمند عربی علاقه خاصی به انواع شاهین و عقاب دارند . چندی قبل شبکه العالم از رقابت شدیدی گزارش داد که بین تاجران کویتی برای تصاحب عقابی ایرانی با قیمت دو میلیارد و دویست میلییون تومان در گرفته بود . علاوه بر این مورد ، کشورهای عربی ثروتمند حاشیه خلیج فارس برای غنای سرزمینی ، تمدنی و هویتی خویش در جلب توریسم و منزلت بین الملی به میراث طبیعی و غیر طبیعی کشورهای پیرامون دستبرد می زنند. همچنین در سالهای اخیر تقاضا در داخل کشور نیز برای نگهداری انواع حیوانات خانگی بالا رفته و داشتن حیوانات در داخل خانه به یک مد اجتماعی تبدیل شده است . که این مساله از یک طرف به حیات وحش کشور لطمه زده است و از طرف دیگر سبب قاچاق انواع پرنده و غیر پرنده به داخل کشور شده است . حفظ میراث طبیعی و محیط زیست علی الخصوص حفاظت از پرندگان ، بعد از پیامدهای سنگین صنعتی شدن ، مورد توجه قرار گرفت بطوریکه در سال 1868 . سعی در ایجاد موافقت بین المللی برای حفاظت از پرندگان مفید برای کشاورزی شد و در کنوانسیونهای متعدد بین الملی بر حفظ میراث طبیعی ، محیط زیست و گونه پرنده تاکید شد. اما کنوانسیون بین المللی تجارت بین المللی گونه های جانواران و گیاهان وحشی در معرض خطر انقراض و نابودی cites بر تجارت غیر قانونی و حفظ گونه های در معرض خطر بر اساس همکاری جهانی در واشنگتن و در سال 1973 تنظیم شد و ایران هم در سال 1976 به عضویت آن درآمد.
قوانین متعدد در داخل کشور هم برای حفاظت از محیط زیست شکل گرفته است و اخیرا قضات هم نسبت به مساله محیط زیست آگاهی بیشتری یافته اند و نسبت جرائم زیست محیطی حساسیت بیشتری بیشتری نشان می دهند. متاسفانه وضعیت کشور ما در حفاظت از گونه های جانوری منحصر بفرد و در معرض خطر زیاد خوب نیست وبر اساس فهرست سرخ IUCN اتحادیه جهانی حفاظت و مقایسه ای که بین کشورهای منطقه صورت گرفت ، مشخص شد که در کشور : ۶ گونه در مرز بحرانی انقراض ۱۹گونه در خطر انقراض، ۳۵ گونه آسیب پذیر و ۴۰ گونه در شرف تهدید هستند. در استان ما هم برخی از گونه های گوشتخوار غیر گوشتخوار نظیر : عقاب ، کرکس ، قوش ، بحری، بالابان، شاهین، باز، قرقی، طرلان، سارگپه، هما، جغد و درنا ، پلیکان ، هوبره و…جزگونه های حفاظت شده و در معرض خطر هستند. طبیعت بکر سیستان و بلوچستان ، میراثی گرانسنگ گیاهی و جانوری را برایمان به ارمغان آورده است: گاندو ، گربه شنی در دشت سمسور ، خرس سیاه بلوچی در قصر قند و مهرستان ، پلنگ ، انواع عقابهای منحصر بفرد ایرانی و.. . .نمونه ای از گونه های منحصر بفرد استان ما هستند. که متاسفانه بدلیل عدم آگاهی عمومی از اهمیت آنها در حیات انسانی و زیست بوم در معرض خطر قرار گرفته اند . همچنین سالیانه رقم قابل توجهی از پرندگان ما به کشورهای عربی قاچاق می شوند . میراث طبیعی اهمیتی مضاعف در دنیای امروز یافته است ، پس بیاییم میراث طبیعی مان را که نمایای غنای سرزمینمان هست ، قدر بنهیم و خودمان با دستان خودمان پرندگان مان را برای تفریح شیوخ عرب به دام نابودی و نیستی نکشانیم و بدانیم که آیندگان ، از قصورات ما نخواهند گذشت . همچنین در ضمیرمان این گزاره مهم را درونی بسازیم که: حیات وحش و طبیعت بکر و عناصر موجود در آنها ، زینت هویت ماست …
در تنظیم این یاداشت ، از سایتهای مختلف و پایان نامه های کار شده در حوزه محیط زیست و پرندگان استفاده شده است.