معضل حاشیه نشینی در زاهدان/ محرومیت از همه چیز حتی بهداشت!

با مراجعه به حاشیه شهر زاهدان کوچکترین نشانه ای از خدمات شهری مشاهده نمی شود بلکه گاها کوتاهی هایی هم صورت پذیرفته که باعث به خطر افتادن سلامت شهروندان شده است.
به گزارش مطالبه گر، گسترش فيزيکي بی قاعده و بي رويه شهرها يکي از مشکلات امروزه زندگی در شهرهای بزرگ است و اگر اين روند سريع و بي برنامه ادامه داشته باشد قطعا مشکلات فراوانی ایجاد خواهد کرد که يکي از مهمترين پيامدهاي آن حاشيه نشيني شهري است.

حاشیه نشینی یکی از مشکلات دامنگیر شهرهای بزرگ است حاشیه نشین به مفهوم کلی، به کسی گفته می شود که در شهر سکونت دارد ولی به علل گوناگون نتوانسته است جذب نظام اقتصادی و اجتماعی شهر شود و از خدمات شهری استفاده کند، جريان توسعه شهري در ايران طي سي سال گذشته باعث گرديد که جمعيت شهرنشين بالغ بر دو برابر گردد و عملا سرعت آن از ظرفيت و توانايي دولت و شهرداري ها در فراهم نمودن زير ساخت ها، ارائه خدمات و ايجاد اشتغال شهري به شدت پيشي گيرد.

شهر زاهدان نيز به عنوان بزرگترين شهر در جنوب شرق ايران يکي از بي قاعده ترين روندها در گسترش فيزيکي شهري را طي سه دهه گذشته دارا بوده است به طوري که جمعيت آن از 93740 نفر در سال 1355 به 532270 نفر در سال 1382 افزايش يافته و به گفته مسئولان دست اندرکار این جمعیت در حال حاضر به مرز یک میلیون نفر رسیده است و در واقع به طور متوسط سالانه 6.6 درصد رشد داشته و در حال حاضر طبق آمار حدود 3/1 از جمعيت شهري آن حاشيه نشين مي باشند در عين حال بخش زيادي از جمعيت آن در فقر و بيکاري به سر مي برند که اين امر منجر به افزايش سکونتگاه هاي غير رسمي و بروز ناهنجاري هایي در سطح شهر گرديده است.

گرچه ریشه ی اصلی حاشیه نشینی را باید در عواملی که موجب مهاجرت افراد از روستا به شهر می شود جستجو کرد ولی تمام حاشیه نشینان از مهاجران تشکیل نشده اند، بلکه بخشی از آنان افرادی هستند که از ساکنین همیشگی شهر بوده اند ولی به علت فقر اقتصادی در واحدهای مسکونی غیراستاندارد زندگی می کنند و جزء حاشیه نشینان محسوب می شوند.

شهر زاهدان نیز به علت نوپایی و همجواری با کشورهای افغانستان و پاکستان که کشورهای آنها از ناپایداری سیاسی و دولتی برخوردار هستند باعث شده که تعداد زیادی مهاجر را در خود جای دهد علاوه بر آن خشکسالی های اخیر و سیل مهاجران جویای کار، موقعیت تجاری شهر زاهدان و ویژگی های خدماتی و همچنین وجود کالاهای لوکس خارجی قاچاق در این شهر جاذبه هایی را برای اقشار مختلف ایجاد کرده و موجب شده تا بسیاری از افراد به صورت مهاجر به زاهدان گسیل شوند و این شهر به عنوان یکی از مهاجرپذیرترین نقاط ایران شناخته شود .

البته قطعا حاشیه نشینی یکی از مشکلات دامنگیر همه شهرهای بزرگ است که شهر زاهدان مرکز استان سیستان و بلوچستان نیز از آن مستثنی نیست اما متاسفانه با توجه با آمار بالای حاشیه نشینی در این شهر (بیش از 30 درصد) این موضوع مشکلاتی برای ارائه خدمات به ساکنین این منطقه ایجاد نموده است و دربسیاری از این مناطق خدماتی همچون آب، برق ، خدمات شهری و … به ساکنین ارائه نمی شود که پیش از این نیز در خبرها به آن پرداخته شده است که دلیل آن از سوی مسئولین زیربط نداشتن سند مالکیت اعلام شده است.

قطعا موضوع دریافت سند از اهمیت ویژه ای برخوردار است اما اینکه چرا برخی از خدمات مانند خدمات اولیه شهرنشینی مانند نظافت خیابان ها و میادین و حتی بحث بهداشت محیط رعایت نمی شود موضوعی است که نیاز به مطالبه گری از مسئولین ذیربط خصوصا شهرداری زاهدان است.

این در حالی است که چندی پیش خانم فریبا برنایی بجد عضو شورای اسلامی شهر زاهدان در گفتگو با مطالبه گر شاخص‌ترین عملکرد این دوره شورای اسلامی شهر زاهدان را تغییر دید ملی را نسبت به حاشیه شهر زاهدان اعلام کرد و گفت:« در همین راستا در طرح توسعه حاشیه شهرهای کشور، شهر زاهدان بعنوان پایلوت حاشیه نشینی کشور انتخاب شده است و این فرصتی است که با کمک سایر نهادها و دستگاه ها بهترین بهره را برای توسعه شهر از آن ببریم. البته همه کار با شورا نبوده است اما قطعا با کمک شورا بوده‌ است.»

اما حالا وقتی به حاشیه شهر زاهدان مراجعه می کنیم کوچکترین نشانه ای از خدمات شهری مشاهده نمی شود بلکه گاها کوتاهی هایی هم مشاهده می شود که باعث به خطر افتادن سلامت شهروندان می گردد.

در ادامه عکس هایی که توسط خبرنگار مطالبه گر از برخی محلات حاشیه شهر زاهدان تهیه شده است مشاهده می کنید که زباله ها و فاضلاب در محل زندگی مردم انباشته شده است و متاسفانه هیچ گونه جمع آوری زباله و یا هدایت فاضلاب در این مکان ها وجود ندارد

حالا با توجه به این شرایط اسف بار و نگران کننده لزوم ورود دیگر دستگاه ها از قبیل بهداشت محیط و حتی نهادهای نظراتی به موضوع احساس می شود که امیدواریم مسئولین مربوطه هرچه سریعتر راهکاری عملی برای حل این موضوع ارائه نمایند.

گزارش تصویری کامل حاشیه شهر زاهدان را اینجا ملاحضه نمایید.