اقلیتهای دینی و مذهبی درباره انتخابات چه می‌گویند؟
شورای نگهبان صلاحیت چه تعداد از نامزدهای اقلیتهای دینی و مذهبی را پذیرفت و مشارکت اقلیت‌ها در انتخابات چگونه خواهد بود؟ برخی از نمایندگان زرتشتی، مسیحی و اهل سنت در این باره با دویچه وله صحبت کرده‌اند.
دین رسمی ایران بر اساس اصل ۱۲ قانون اساسی اسلام و مذهب جعفری اثنی‌عشری است و این اصل “الیالابد غیر قابل تغییر” است و مذاهب دیگر اسلامی اعم از حنفی، شافعی، مالکی، حنبلی و زیدی دارای احترام کامل هستند.
• به کانال تلگرام دویچه وله فارسی بپیوندید!
اقلیت دینی در ایران به مسیحیان، کلیمیان و زرتشی‌ها اطلاق می‌شود. بر اساس اصل ۱۶ قانون اساسی در انتخابات “زرتشتیان و کلیمیان هر کدام یک نماینده و مسیحیان آشوری و کلدانی مجموعا یک نماینده و مسیحیان ارمنی جنوب و شمال هر کدام یک نماینده انتخاب می‌کنند”.
بیشتر بخوانید: صفحه ویژه انتخابات ۹۴
برخلاف اقلیتهای دینی قانون تعداد نمایندگان اهل تسنن در ایران را مشخص نکرده است. در دورههای مختلف مجلس بنا به گفته نمایندگان سنی به دویچه وله حدود ۲۰ تا ۲۵ نماینده از استان‌های سنی‌شنین کشور وارد مجلس شدند.
طبق قوانین جمهوری اسلامی آئین بهائیت و فرقه‌هایی چون دراویش در ایران به رسمیت شناخته نمی‌شوند.
زرتشتی‌ها چگونه رای می‌دهند؟
زرتشتیان ایران عمدتا در شهرهای تهران، یزد، کرمان، شیراز، اصفهان، اهواز و کرج زندگی می‌کنند. نامزدهای مجلس از میان شهرهای زرتشتی‌نشین خود را کاندید می‌کنند. فرمانداری‌ها صندوق‌هایی را در اختیار رای‌دهندگان زرتشتی می‌گذارند تا پیروان این دین بتوانند به نامزدهای خود رای دهند. در انتخابات مجلس دهم از طرف زرتشیان ایران ۷ نفر ثبت نام کردند که صلاحیت ۲ نفر مورد تائید شورای نگهبان قرار نگرفت.
یکی از رد صلاحیت‌شدگان دکتر کوروش نیکنانم است. او بر اساس “بند یک ماده ۲۸” یعنی “عدم التزام به نظام جمهوری اسلامی” رد صلاحیت شد.
این نماینده سابق مجلس که در دورههای ششم و هفتم مجلس زرتشتیان را در مجلس ایران نمایندگی می‌کرد، به دویچه وله می‌گوید: « نامزدهای زرتشتیان گرایش‌‌های حزبی و طیفی ندارند ولی اینها “ادبیات خاصی” دارند. مثلا من بیشتر به میراث فرهنگی تذکر می‌دادم. بعضی از خواست‌هایمان را در مجلس قبول کردند، مثلا از سال ۸۴ “ردیف بودجه‌ای” تقاضا کرده بودیم برای انجمن‌ها و نهادها که از دولت کمک بگیریم. ولی ما سال‌هاست که مشترکا با دیگر اقلیتهای دینی درخواست‌هایی از جمله حذف ماده ۸۸۱ یا استخدام در ارتش و نیروی انتظامی را مطرح می‌کنیم. بعد از انقلاب هیچکدام از اقلیتهای دینی استخدامی در نیروی انتظامی و ارتش نداشتند.»
به گفته نیکنام مشکلات اقلیتهای دینی در کشور چون لایحه قصاص، ماده ۸۸۱ (قانون مربوط به ارث بین مسلمانان و غیرمسلمانان)، استخدام نکردن پیروان اقلیتهای دینی در ارتش، نیروی انتظامی و اداراتی چون آموزش و پرورش هنوز لاینحل مانده است. وی خاطرنشان می‌کند: «ما فقط در مدارس خودمان حق تدریس داریم. قبلا یک زرتشی می‌توانست در تمام مدارس ایران در رشته‌های مختلف تدریس بکند که جلوی این کار را گرفتند. ممانعت از احداث نیایشگاه، کنیسه، کلیسا و یا آتشکده اینها مشکلات همه ادیان غیرمسلمان ایرانی است. ما فقط می‌توانیم این اماکن را تعمیر بکنیم.»
بهائی‌ها در انتخابات شرکت می‌کنند
سیمین سهندژ، سخنگوی جامعه بهاییان ایران و نماینده جامعه بهائیان در سازمان ملل متحد می‌گوید، آئین بهائیت در ایران بعد از انقلاب بر اساس قوانین به عنوان یک اقلیت دینی شناخته نمی‌شود.
سخنگوی جامعه بهاییان اضافه می‌کند: «ما به خاطر عقایدمان زندانی می‌شویم و هر روز مورد آزار و اذیت قرار می‌گیریم. باوجود این مشکلات و سختی‌ها ما در انتخابات شرکت می‌کنیم و رای می‌دهیم. جامعه بهاییان از پیروان خود در ایران درخواستی در این باره نمی‌کند که به چه کسی و یا جناحی رای بدهند چونکه رای دادن یک گرایش و امر شخصی هست. اساسی‌ترین درخواست بهائیان از نامزدها و نمایندگان مجلس بسیار ساده هست و آن این که بهاییان در ایران حق زندگی کردن، تحصیل و حق کار داشته باشند و به عنوان یک شهروند معمولی بتوانند در کشورشان زندگی کنند.»
مشارکت ۹۵ درصدی ارامنه در انتخابات
وضعیت ارامنه با سایر ادیان متفاوت هست. آرتین مرادیان مدیر مسئول “شورای ارمنه اصفهان و جنوب” در گفت‌وگو با دویچه وله می‌گوید، از تهران و شمال ایران ۵ نامزد و از اصفهان و جنوب ایران ۳ نامزد مورد صلاحیت شورای نگهبان قرار گرفته‌اند.
وی اضافه می‌کند: «ارامنه ایران مثل همیشه پرشور در انتخابات مجلس شرکت خواهند کرد و بر اساس تجربه‌ای که داریم بالای ۹۵ درصد ارامنه در انتخابات رای داده‌اند. ما مشکلات خاصی در ایران نداریم ولی موارد خاصی از دوره ششم مثل دیه داشتیم که دیه مسلمان با مسیحی فرق داشت و از مجلس ششم به بعد این دیه هم مثل دیگر برادران مسلمان ما برابر شد و ارامنه دغدغه خاصی ندارند.»
مرادیان در خصوص مشکلات “احداث کلیسا” برای اقلیت دینی ارمنی می‌گوید: «ارامنه نیازی به احداث کلیسای جدید در ایران ندارند. در منطقه جلفا ما ۲۴ کلیسا داریم. میراث فرهنگی و سایر دوستان یک بودجه خاصی برای ما در نظر گرفته‌اند که بیشتر از مخارجی است که برای مساجد خرج می‌کنند. ما کلا با مسلمانان و یا پیروان سایر ادیان حالا یهودی باشد یا هر دینی که باشد، اصلا ازدواج نمی‌کنیم. یعنی کسی که عضو کلیسای ارامنه هست باید هم پدر و هم مادر مسیحی باشند و کس دیگری را هم قبول نمی‌‌نیم. یعنی اگر کسی بخواهد ارمنی بشود ما قبول نمی‌کنیم و نمی‌پذیریم که ارامنه وارد سایر ادیان بشوند، برای همین ما این مسئله (ماده ۸۸۱ مربوط به ارث بین مسلمانان و غیرمسلمانان) را نداریم.»
رای پیروان اهل سنت به اصلاح‌طلبان
دکتر جلال جلالی‌زاده، نماینده سنندج در دوره ششم مجلس شورای اسلامی به دلیل “عدم التزام به اسلام ونظام” در این دور از انتخابات از سوی شورای نگهبان رد صلاحیت شد. ولی به گفته او دلیل واقعی ردی صلاحیتش “فعالیت و دفاع از حقوق اقلیت اهل سنت” به‌ویژه در مجلس ششم بوده است.
جلالی‌زاده از تجربیات خود در مجلس می‌گوید: «در مجلس ششم “مجمع نمایندگان اهل سنت و کرد” را تاسیس کردیم. این مجمع در ارتباط با رهبری، رئیس جمهور وسایر مسئولین پیگیری مطالبات اهل سنت را می‌کرد. اما متاسفانه بعد از دوره ما این مجمع دوباره تشکیل نشد و نمایندگان اهل سنت وقتی وارد مجلس می‌شوند جرئت نمی‌کنند سنی بودن خود را آشکار کنند، تا مبادا از طرف شورای نگهبان بعدا رد صلاحیت شوند.»
بیشتر بخوانید: مشارکت کردها و ترکمن‌ها در انتخابات چگونه خواهد بود؟
به گفته جلالی‌زاده تعداد نمایندگان اهل سنت در مجلس حدود ۲۰ تا ۲۵ نفر است و این آمار انطباقی با تعداد واقعی جمعیت اهل سنت کشور ندارد. وی مثال می‌آورد که در استان کردستان در شهر سنندج و دیوان‌دره با وجود جمعیت ۸۰۰ هزار نفری فقط دو نفر وارد مجلس می‌شوند.
او تصریح می‌کند: «در بسیاری از شهرها متناسب با جمعیت اهل سنت نمایندگان وارد مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری نمی‌شوند. برای مثال در استان گلستان که اکثریت آن ترکمن‌های سنی‌مذهب هستند، تا به حال حتی یک نماینده به مجلس خبرگان نفرستادند و آخوند ترکمن برای این کار تائید نشده است. در آذربایجان غربی، خراسان رضوی و استان سیستان و بلوچستان هم وضعیت مشابهی وجود دارد.»
جلالی‌زاده در خاتمه صحبت‌های خود تاکید می‌کند که رای‌دهندگان سنی در ایران به رغم این مشکلات در انتخابات پیش روی مشارکت بیشتری خواهند داشت و به اصلاح‌طلبان رای خواهند داد.
